Tranen en troost rond de mis van William Byrd

Weep, o mine eyes and cease not. Met dit beroemde lied van John Bennett opent een programma over tranen en troost. Daarna volgen geestelijke liederen over intens verdriet, die geleidelijk plaats maken voor motetten over troost, verlossing en hoop. Dit alles wordt afgewisseld met de monumentale vierstemmige mis van William Byrd. Naast Byrds meesterwerk klinkt er veel muziek van Thomas Tallis. Byrd en Tallis waren beide zanger en organist aan het hof van Elizabeth I (1533–1603), de laatste vorst uit het huis Tudor. Haar regeerperiode geldt als een hoogtepunt in de Engelse cultuur, met tijdgenoten als Shakespeare en Marlowe. Onder Elizabeth was het protestantisme staatsgodsdienst, maar katholieke rituelen werden binnenshuis gedoogd. De mis van Byrd werd, net als Latijnse motetten van Tallis, indertijd vermoedelijk uitgevoerd tijdens privévieringen bij bevriende katholieken thuis. Byrds mis is vrij gecomponeerd, dus niet gebaseerd op een steeds terugkerende basismelodie (cantus firmus). Daardoor is er relatief veel afwisseling en heeft Byrd alle ruimte om het verloop van de tekst in de muziek uit te drukken. De Latijnse motetten van Tallis, zoals Salvator mundi en In ieiunio et fletu bouwen voort op de traditie van de Franco-Vlaamse polyfonie. Zijn Engelstalige werken, zoals If ye love me sluiten aan bij de Engelse traditie van de reformatie, met een meer homofone opzet en nadruk op verstaanbaarheid van de tekst. Al met al combineert dit programma enkele pareltjes uit de rijke schatkist van de Elizabethaanse polyfonie, een absolute bloeiperiode in de Engelse muziek.