Wereldbeeld

In de dijk rechts van je zie je twee monumenten voor de oorspronkelijke drie sluizen: de Scharmerzijl, de Slochterzijl en de Dorpsterzijl. Vroeger loosden drie zijlvesten (waterschappen) met dezelfde naam hun overtollige water via de Delf in de Eems. Omstreeks 1300 bouwden ze hier elk hun eigen zijl. Vanaf 1317 vormden ze samen Het Generale Zijlvest der Drie Delfzijlen. De drie sluizen moesten het overtollige regenwater afvoeren en vrachtschepen doorlaten naar het achterland. De deuren aan de zijkant van het gemaal aan je linkerhand zijn versierd met houtsnijwerk dat onder meer verwijst naar het kabbelende Damsterdiep dat wordt opgemalen naar het ruige zeewater.

De gracht waar je nu langsloopt is een nog zichtbaar onderdeel van de vroegere vesting. Prins Maurits en zijn neef Graaf Willem Lodewijk hadden in 1591 de kleine schans Delfzijl veroverd. Prins Maurits liet grotere vestingwerken aanleggen. Hiervan is niet veel meer over. Alleen het stratenplan en een klein stukje vestinggracht zijn nog intact.

Aan het eind van de Nieuweweg zie je rechts in de dijk twee herdenkingsstenen ter ere van de vroegere zijlen, oftewel sluizen: de Dorpsterzijl, de Scharmerzijl en de Slochterzijl. Aan deze sluizen ontleent Delfzijl zijn naam. Delfzijl wordt het eerst genoemd in een oorkonde van 19 juni 1303, waarin bepalingen omtrent het dijkrecht zijn vastgelegd. In 1317 wordt het waterschap ‘Generale Zijlvest Der Drie Delfzijlen’ opgericht. De drie sluizen moesten het overtollige regenwater afvoeren en vrachtschepen doorlaten naar het achterland. Tussen de beide sluismonumenten ligt het schuivenhuis van het pompgemaal. Vanaf de dijk heb je een schitterend uitzicht op de haven.

Hier lag rechts aan het Eemskanaal Noordzijde het internaatschip Abel Tasman. Dit diende ruim 63 jaar als slaapverblijf voor de leerlingen van de Zeevaartschool. Het schip komt voor in het boek. De Abel Tasman was een uniek ‘zeilend schroefstoomschip’ en werd in 1877 gebouwd. Tegenwoordig heet het schip Bonaire en ligt het al jaren in Den Helder waar het wordt gerestaureerd.

Rechts van de waterpoort staat het beeld Bootwaarker - Eem Poestn gemaakt in 1995 door Albert Zweep. Dit beeld is een eerbetoon aan de bootwerkers die in het ruim of op de kade bezig waren met het lossen of laden van de schepen. Bij het lossen stond de bootwerker aan de hijs. Het was zwaar werk en nadat het laden of lossen klaar was konden de bootslieden even uitrusten, oftewel ‘eem poesten’.

Op het pleintje tussen de parkeerplaatsen staat een beeld van het boek van Georges Simenon. In Maigret in Holland beschrijft hij Delfzijl als een klein stadje waarvan de huizen hem aan speelgoed doen denken. ‘Een klein stadje, tien hoogstens twaalf straten, geplaveid met mooie rode klinkers. Zo regelmatig als de tegels in een keuken. Lage huizen van baksteen met veel licht en vrolijk gekleurd houtwerk. Het leek net speelgoed.’

Het begin en het eind van de Oranjestraat worden gemarkeerd door een schelp op een sokkel van graniet. Ze werden in 1984 gemaakt door kunstenaar Lucas Klein. Kokkel is van hardsteen; Mesheft van brons. Ze werden hier in 2005 herplaatst na de herinrichting van het winkelcentrum.

In het perk staat het standbeeld van Maigret met zijn karakteristieke bolhoed en pijp. Het standbeeld is gemaakt door beeldhouwer Pieter d’Hont en werd in 1968 door uitgeverij Bruna aan de gemeente Delfzijl aangeboden. Ook hierbij aanwezig waren Simenon en de vier acteurs die Maigret speelden in de verschillende televisieseries. Hier vlakbij stond tot 1959 boerderij Ringenum, waar Beetje Liewens woonde. Vlak voordat Koenraad Poppinga werd vermoord, bracht hij Beetje op de fiets naar huis. Later bleek dat de twee een verhouding hadden.

In de vijver bij de flat staat een sculptuur van roodkoper. Twee Zeilen in de Golven werd in 1976 door kunstenaar Jan van Eijl oorspronkelijk gemaakt voor de gevel van Theater & Congrescentrum De Molenberg en in 2010 hier herplaatst. De twee zeilen verheffen zich uit de golven en zijn door de zoute zeelucht verkleurd. De gaten in de golven zorgen voor een speels effect als de zon erop schijnt.