Aan de grens tussen de voormalige gemeenten Leens en Ulrum, aan de oostzijde van De Houw, staat een grenspaal. De paal is de oude schandkaak die vroeger in Leens stond.
Korenmolen de Lelie is een blikvanger in het landschap van Eenrum. Niet in de laatste plaats vanwege de hoogte van bijna 35 meter. Alleen de historische kerktoren van Eenrum is hoger.
De kerk van Saaxumhuizen is al gebouwd in de dertiende eeuw. Toch zie je tegenwoordig nauwelijks nog iets van het middeleeuwse karakter. De toren van het kerkje is te beklimmen.
Deze 15e eeuwse bakstenen kruiskerk is een van de mooiste voorbeelden van laatgotische kerkbouw in Groningen. In de muren is hier en daar tufsteen verwerkt, waarschijnlijk afkomstig van de oude romaanse kerk.
De Hoop in Middelstum is een achtkante maalvaardige stellingmolen uit 1855. De Hoop ligt prachtig in de driehoek tussen Middelstum, Toornwerd en Borg Ewsum.
In 2001 werd de oude kerk van Warfhuizen in een traditionele kluizenarij met kapel omgebouwd. De kerk wordt sindsdien bewoond door een officiële Rooms-Katholieke kluizenaar, die ressorteert onder het bisdom Groningen-Leeuwarden.
De kerk van Zuurdijk is gebouwd in de eerste helft van de dertiende eeuw. De zerkenvloer in het middenpad is bewaard gebleven. Hier zijn de grafstenen te zien van leden van bekende Zuurdijkster boerengeslachten.
Deze luchtwachttoren is een overblijfsel uit de Koude Oorlog. In de jaren vijftig was er nog geen goede radarapparatuur om laagvliegende vliegtuigen waar te nemen.
Deze romaanse zaalkerk werd in de 13 e eeuw gebouwd op een wierde. De vrijstaande toren werd gebouwd in dezelfde periode. Beide gebouwen zijn inmiddels erkend als rijksmonument.
Tijdens de Koude Oorlog speurden vrijwilligers van het Korps Luchtwachtdienst op deze militaire uitkijktoren in Warfhuizen het luchtruim af. Ze keken uit naar vijandige Russische vliegtuigen die lager vlogen dan de radar kon waarnemen.
Het is misschien wel het kleinste huisje van Groningen: ’t hoeske van Thais Joaptje. Tegenwoordig is het huisje te bezoeken als een museum. Het is ingericht zoals het er ongeveer in 1835 zou kunnen hebben uitgezien.
Westerwijtwerd wordt in een kloosterlijst uit begin tiende eeuw genoemd als ‘Widuvurd’. De naam verbasterde later in Wietwerd wat uiteindelijk Westerwijtwerd werd.
De kerk van Eenrum was aanvankelijk een tufstenen zaalkerkje, dat werd gebouwd aan het eind van de 12e, begin 13e eeuw. In het midden van de 13e eeuw werd het kerkje met baksteen verbouwd en vergroot.
Deze kerk stamt uit 1843 en ligt op een verhoogd voormalig kerkhof dat inmiddels is ingericht als plantsoen. Het kerkgebouw is eenvoudig, met een verticaal soort metselwerk.
De molen is gebouwd in 1785 in Mensingeweer en verplaatst naar Winsum in 1801. Deze molen is daarmee een van de oudste nog bestaande molens in Groningen.
Lange tijd stond bij het dorp Middelstum een borg: Asinga. Het water dat van het poortgebouw tot de kerk loopt was oorspronkelijk de noordelijke gracht van deze borg.
Oorspronkelijk is deze kerk gebouwd in de 12e of 13e eeuw. Van de middeleeuwse tufstenen kerkmuren is tegenwoordig niet veel meer te zien. In de loop der jaren is de kerk heel vaak aangepast, verbouwd en zelfs meerdere keren van de ondergang gered.
De kerk bezit gaaf zeventiende-eeuws meubilair in negentiende-eeuwse opstelling met een bank voor de familie Sickinge uit 1653 en een preekstoel uit 1853.
Dit is een van de oudste kerken in de provincie. Het gebied zou al rond 1000 zijn ingepolderd onder leiding van (de later heilig verklaarde) Walfridus van Bedum.