Het rijke verhaal van de Graanrepubliek
We nemen je eventjes mee terug in de tijd. Toen het land van Oldambt nog bestierd werd door herenboeren, de dagen lang waren en graan het goud was. Terug naar het einde van de 19e eeuw. Om je heen de vele graanvelden. Op de vruchtbare kleigronden stonden voorhuizen als kastelen met grote schuren erachter. Rijk waren ze, die zelfbenoemde herenboeren. Het graan verdiende goed. De vele arbeiders op het land minder. De kloof tussen arm en rijk was zichtbaar. Het succes van het gebied des te meer. Het was de graanschuur van Europa. Het was de tijd van de Graanrepubliek.
“ ''Het graan als goud" ”
Opstandig Oldambt
De naam 'Graanrepubliek' komt van het gelijknamige boek van Frank Westerman, waarin de rijkdom van toentertijd beschreven wordt. Het wuivende graan zorgde voor welvaart in de hele regio. De boer was blij, de arbeider ontevreden: vruchtbare grond voor het communisme. De arbeider voelde zich eindelijk gehoord en sprak zich uit. Zo rond de vorige eeuwwisseling waren socialistische voormannen als Domela Nieuwenhuis de lokale helden van het Oldambt. Meer dan honderd jaar later zijn de knipogen naar het communistische verleden nog altijd zichtbaar. In de gemeenteraad van Oldambt heeft de Verenigde Communistische Partij maar liefst drie zetels. En proef de jenever van de Groninger Genever Stokerij, met communistische omslag.
“ ''Vruchtbare grond voor het communisme'' ”
Lokaal, nationaal en internationaal
Als het goed gaat met het graan, wil je doorgaan. Zo dacht ook Sicco Mansholt in de jaren '50, '60 en '70. Ook wel de peetvader van het Europese landbouwbeleid. Hij maakte zich als Oldambtster en politicus in Nederland en Europa sterk om de graaneconomie van de regio te behouden en te verbeteren. Een lokale held met ook een eigen standbeeld. Mede door zijn toedoen kwam er schaalvergroting en kregen de boeren een goede prijs voor hun graan.
Veerkrachtig volk
Maar de Oldambtsters deden meer met graan. Ze waren inventief. Stro was het restproduct maar het werd niet weggegooid. Er werd karton van gemaakt in de reusachtige strokartonfabriek De Toekomst. Gebouwd met de kenmerkende Groninger rode baksteen. De fabriek sloot in de jaren '70. De concurrentie uit het buitenland bleek te groot, de marges te klein. Vandaag de dag is de fabriek echter nog steeds in gebruik. Maar dan net even anders. Ditmaal als unieke evenementenlocatie van onder andere muziekfestival Grasnapolsky.
Blik op de toekomst
Het mooie: de rijke geschiedenis van de Graanrepubliek is nog te zien in het heden. Wandel er gerust eens doorheen. Heel het landschap staat vol met de statige herenboerderijen, in de zomer staan de akkers nog steeds vol met graan en de regio bulkt van de eigenzinnigheid. Zo wordt in de Oude Remise geëxperimenteerd met nieuwe en oude toepassingen van Gronings graan in bijvoorbeeld bier, jenever en brood. Een nieuwe voedselketen, samen met de natuur. Want graan vergaat niet. Graan biedt kansen. Vroeger én nu.
