Wist je dat in Midden-Groningen bekende Nederlanders zijn geboren en opgegroeid? En dat je bedrijvigheid van toen nog steeds terug kunt zien in de dorpen van nu? Ontdek het te voet of met een rondvaartboot tijdens de Maand van de Geschiedenis.
Drukte aan het Winschoterdiep
Heb je je ooit afgevraagd waarom straten in zoveel dorpen in Midden-Groningen kaarsrecht zijn? Dat heeft te maken met turfwinning. Om die kostbare brandstof te winnen en te vervoeren naar de stad Groningen zijn vanaf de 16e eeuw kanalen gegraven. Aan deze diepen ontstonden dorpen en bij de sluizen kwam volop bedrijvigheid. Zo ook in Hoogezand en Martenshoek aan het (inmiddels gedempte) oude Winschoterdiep. Er stonden tientallen werven en fabrieken langs het water maar ook prachtige buitenhuizen. In Martenshoek gingen iedere week honderden schepen door de sluis. Hier waren winkels waar van alles te koop was en cafés waar scheepsjagers de dorst lesten terwijl ze op hun volgende schip wachten. Met de wandeling ‘Van Faber naar de sluis’ vanaf Hotel Restaurant Faber in Hoogezand ontdek je dit verleden. In oktober staan overal langs de route posters met foto’s van hoe het er vroeger uitzag. Ook kun je op 29 en 31 oktober meevaren met een rondvaartboot vanuit Martenshoek waarbij je meer te weten komt over de scheepsbouw van toen en nu (aanmelden nodig).
Schrijver en held van de Groninger taal
De schrijver van het dikke Nieuw Groninger Woordenboek is K. ter Laan (1871-1963). Hij groeide op in Slochteren en schreef naast het woordenboek allerlei verhalen die zich in Groningen afspelen, zoals over de ‘dikke boom’ in het Slochterbos. Middenin Slochteren staat een monument van Ter Laan. Vanaf hier kun je een route wandelen door historisch Slochteren: ‘Aan loop mit k. ter Laan’. Je komt o.a. langs het Hooge Huis, ook wel het Regthuis genoemd, langs de Fraeylemamolen en natuurlijk de Fraeylemaborg. Bij meerdere plekken horen filmpjes, waarin Olaf Vos vertelt over het leven en de verhalen van Ter Laan. Deze filmpjes staan op de online kaart. Langs de route hangen doeken aan de bouwhekken rondom panden die versterkt worden. Op de doeken staan foto’s van hoe het er vroeger uitzag in Slochteren en een Groningse uitspraak. Zulke doeken vind je inmiddels ook in Siddeburen en Overschild, om de bouwhekken te verfraaien.
De eerste vrouw die de weg vrijmaakte voor anderen
Aletta Jacobs wordt op 9 februari 1854 in Sappemeer geboren als achtste van elf kinderen. Sappemeer is net als de rest van de Veenkoloniën in die tijd een vrijhaven van tolerantie. Verschillende geloven bestaan vreedzaam naast elkaar, mannen en vrouwen werken minstens even hard. Aletta Jacobs ziet ellende door misstanden in gezondheidszorg, huisvesting en drankmisbruik, maar ook sterke vrouwen die zich goed staande houden in de harde maatschappij. Jacobs wordt de eerste vrouw die aan een Nederlandse universiteit afstudeert (in Groningen). Als huisarts zet ze zich in om de gezondheid van zeker vrouwen te verbeteren en ze zorgt er samen met anderen voor dat er vrouwenkiesrecht komt. Met de wandelroute ‘In de voetsporen van Aletta Jacobs’ kom je langs historische plekken in Sappemeer zoals de vroegere HBS, de St. Willibrorduskerk en Historische Scheepswerf Wolthuis. In het Schaatsmuseum kun je terug naar de winters van toen. Je kunt de route starten bij Station Hoogezand-Sappemeer, hier hangen doeken met striptekeningen van Barbara Stok over het leven van Aletta Jacobs.
Op de online kaart staan alle wandelroutes. Die vind je op www.ontdekmiddengroningen.nl waar ook meer informatie staat over aanmelden voor de rondvaartexcursie.
