Wierdendorpen

Platteland vol eeuwenoude woonheuvels

Groningen zo plat als een pannenkoek? Dat zeggen alleen mensen die hier nog nooit zijn geweest. Trek de ommelanden in en je ziet overal dorpjes gebouwd op heuvels. In het midden van het dorp prijkt vaak een robuuste middeleeuwse kerk. Samen vormen ze misschien wel het meest karaktervolle stukje Groningen: de wierdendorpen.

  • Wierdendorp Ezinge

Heuvels vol historie

De eerste dijken zijn pas zo’n 1.000 jaar oud. De Groningers hadden geen zin om op deze uitvinding te wachten. Om toch te kunnen wonen op plekken die regelmatig overstroomden, bouwden ze brede heuvels. Hierop konden ze hoog en droog wonen. Een flink deel van de wierden is door de jaren heen weer afgegraven. De grond was hartstikke vruchtbaar. Bovendien waren veel archeologen bijzonder nieuwsgierig naar alle voorwerpen die door de eeuwen heen begraven waren geraakt in de wierden. Veel van wat er tot nu toe aan gebruiksvoorwerpen, botten en afval werd gevonden kun je bekijken in Museum Wierdenland in Ezinge, niet toevallig ook een wierdedorp.

Levend landschap

Lang niet alle wierden zijn afgegraven. Op veel plekken zijn ze onderdeel gebleven van het hedendaagse leven. Het centrum van vroeger, inclusief kerk op het hoogste punt, is nog steeds het kloppende hart met vaak wat winkeltjes en op z’n minst een dorpscafé. Bochtige klinkerpaadjes leiden je vervolgens naar lager gelegen bebouwing. Tot je ineens tussen de nieuwbouwhuizen staat. Hoewel, in sommige dorpen lijkt de tijd stil te staan. In Niehove bijvoorbeeld, waar de smalle kerkenpaden tussen de bakstenen huisjes nog precies hetzelfde spinnenwebpatroon volgen als eeuwen geleden.

Historische dorpskern

Door de grootscheepse wierdeafgravingen weten we nu nog meer over de geschiedenis van de wierdendorpen. In Warffum is dankzij de vele bebouwing de opgeworpen hoogte gespaard gebleven. Hierdoor kun je de historische kern van de grootste wierde van Nederland met zijn smalle kerkpaadjes nog altijd goed zien. Ook het kleine dorp Eenrum heeft de typische karakteristieken van een wierde. Zo prijkt er een fraaie 13e eeuwse kerk boven het dorp uit. Maar in Eenrum bruist het tegenwoordig ook van de ondernemers en ambachten, zoals Kaarsenmakerij Wilhelmus.

Welkom op de Wierde

Fietsen langs de Groninger wierden is als fietsen door een openluchtmuseum: je rijdt dwars door de geschiedenis en kijkt ondertussen je ogen uit. Met de fietsroute Welkom op de Wierde fiets je regelmatig heuveltje op, heuveltje af. Over de wierden die door het hele Groningse landschap zijn verspreid. Waardoor men bij overstromingen droge voeten hield. In de Welkom op de Wierde-app en het routeboekje staan verhalen over lokale bewoners, mythes en interessante Wierdenweetjes. De app is verkrijgbaar in de App Store en Play Store.

De Provincie podcast - Beluister hier de podcast over het kerkhof van Ezinge

Wierdendorpen op de kaart

Ontdek ook

Mis niets uit Groningen

Maandelijks de leukste tips voor Groningen in je inbox? Schrijf je hieronder in voor de Groningen nieuwsbrief